Shënime biografike: letrare dhe politike
Ibrahim
Rugova lindi më 2 dhjetor 1944 në fshatin Cercë, komuna e Istogut. Më
10 janar 1945 komunistët jugosllavë ia pushkatuan të atin, Ukën dhe
gjyshin Rrustë Rugova, që kishte qenë luftëtar i njohur kundër çetave
çetnike që po depërtonin në Kosovë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Ibrahim
Rugova shkollën fillore e kreu në Istog, të mesmen e kreu në Pejë, më
1967. Fakultetin Filozofik – Dega Gjuhë e Letërsi Shqipe e kreu në
Prishtinë. Gjatë vitit akademik 1976-77 qëndroi në Paris, në Ecole
Pratique des Hautes Etudes, nën mbikëqyrjen e Prof. Roland Barthes-it,
ku ndoqi interesimet e veta shkencore në studimin e letërsisë, me
përqendrim në teorinë letrare. Doktoroi në fushën e letërsisë në
Universitetin e Prishtinës, më 1984. Në vitin 1996 Dr. Ibrahim Rugova u
zgjodh anëtar korrespondent i Akademisë së Arteve dhe Shkencave të
Kosovës. Në fillim ishte redaktor në gazetën e studentëve Bota e re dhe
në revistën shkencore Dituria (1971-72), që botoheshin në Prishtinë.
Një kohë punoi edhe në revistën Fjala. Mandej, për afro dy dekada, Dr.
Ibrahim Rugova veprimtarinë e vet shkencore e zhvilloi në Institutin
Albanologjik si hulumtues i letërsisë. Një kohë ka qenë kryeredaktor i
revistës Gjurmime albanologjike të këtij Instituti. Me krijimtari
letrare u mor që nga fillimi i viteve gjashtëdhjetë.
Dr.
Ibrahim Rugova më 1988 u zgjodh kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të
Kosovës, që u bë bërthamë e fuqishme e lëvizjes shqiptare, e cila
kundërshtoi sundimin komunist serb dhe jugosllav në Kosovë.
Si
intelektual me nam që i jepte zë kësaj lëvizjeje intelektuale e
politike Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh, më 23 dhjetor 1989, nga themelimi
kryetar i Lidhjes Demokratike të Kosovës, partisë së parë politike në
Kosovë që sfidoi drejtpërdrejt regjimin komunist në fuqi. LDK, nën
udhëheqjen e Dr. Ibrahim Rugovës, u bë shpejt forca politike prijëse në
Kosovë, duke mbledhur shumicën e popullit rreth vetes. Në bashkëpunim
me forcat e tjera politike shqiptare në Kosovë si dhe me Kuvendin e
atëhershëm të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova dhe LDK-ja përmbyllën
kornizën ligjore për institucionalizimin e pavarësisë së Kosovës.
Deklarata e pavarësisë (2 korrik 1990), shpallja e Kosovës Republikë
dhe miratimi i kushtetutës së saj (7 shtator 1990), referendumi
popullor për pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës, mbajtur në fund të
shtatorit 1991, qenë prelud për zgjedhjet e para shumëpartiake për
Kuvendin e Kosovës, mbajtur më 24 maj 1992. Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh
President i Republikës së Kosovës. Dr. Ibrahim Rugova u rizgjodh
President i Republikës së Kosovës në zgjedhjet e mbajtura në mars të
vitit 1998.
Nën udhëheqjen e Dr. Ibrahim Rugovës LDK-ja fitoi
shumicën e votave në zgjedhjet e para lokale të sponsorizuara
ndërkombëtarisht në Kosovën e pasluftës në tetor të vitit 2000 si dhe n
zgjedhjet e para nacionale në vitin 2001 dhe në zgjedhjet e dyta lokale
të vitit 2002. LDK fitoi edhe zgjedhjet e fundit nacionale më 2004.
Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh President i Kosovës në mars të vitit 2002 dhe u rizgjodh edhe më 2004.
Dr.
Ibrahim Rugova vdiq më 21 kallnor 2006 në Prishtinë dhe u varros në
Bregun e Diellit me nderimet më të mëdha të popullit të Kosovës.
Në
përvjetorin e vdekjes së Ibrahim Rugovës, më 21 janar 2007, Presidenti
i Kosovës, Dr. Fatmir Sejdiu, dekoroi Presidentin historik të Kosovës
me Urdhrin "Hero i Kosovës”, titulli më i lartë në vendin tonë që u
jepet figurave historike shqiptare dhe të Kosovës që kanë bërë "vepra
trimërie për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës”.
Ibrahim Rugova ka botuar këto vepra:
- Prekje lirike, Rilindja, Prishtinë, 1971,
- Kah teoria, Rilindja, Prishtinë, 1978,
- Bibliografia e kritikës letrare shqiptare 1944-1974, Instituti Albanologjik, Prishtinë, 1976 (së bashku me Isak Shemën),
- Kritika letrare (nga De Rada te Migjeni), Rilindja, Prishtinë, 1979 (së bashku me Sabri Hamitin),
- Strategjia e kuptimit, Rilindja, Prishtinë, 1980
- Vepra e Bogdanit 1675-1685, Rilindja, Prishtinë, 1982,
- Kahe dhe premisa të kritikës letrare shqiptare 1504-1983, Instituti Albanologjik, Prishtinë, 1986
- Refuzimi estetik, Rilindja, Prishtinë, 1987,
- Pavarësia dhe demokracia, Fjala, Prishtinë, 1991,
- Çështja e Kosovës, Dukagjini, Pejë, 1994,
- Kompleti i veprave të Ibrahim Rugovës në tetë vëllime, Faik Konica, Prishtinë, 2005
Çmimet dhe titujt ndërkombëtarë të Ibrahim Rugovës:
- Më 1995, Dr. Ibrahim Rugovës iu dha Çmimi për paqe i Fondacionit Paul Litzer në Danimarkë.
- Më 1996, Dr. Ibrahim Rugova u shpall Doktor Nderi (Honoris Causa) i Universitetit të Parisit VIII, Sorbonë, Francë.
- Më 1998, Dr. Ibrahim Rugovës iu nda Çmimi Saharov i Parlamentit Evropian.
-
Në vitin 1999, Dr. Rugova mori Çmimin për paqe të qytetit Mynster,
Gjermani, ndërsa u shpall qytetar nderi i qyteteve italiane: Venedik,
Milano dhe Breshia.
- Në vitin 2000, Dr. Ibrahim Rugova mori çmimin
për paqe të Unionit Demokratik të Katalonisë "Manuel Carrasco i
Formiguerra” në Barcelonë, Spanjë.
- Në vitin 2004 Dr. Ibrahim Rugova u nderua me Çmimin e Evropës, Senator Nderi nga Fondacioni panevropian Coudenhove-Kalergi.
- U nderua gjithashtu nga Komonuelthi i Pensilvanisë (SHBA), "Mik i Shteteve të Bashkuara të Amerikës”.
- Më 2004, Dr. Ibrahim Rugova u shpall Doktor Nderi (Honoris Causa) i Universitetit të Tiranës.